Phù hợp hơn với nhu cầu của những công chức đang làm việc, MBA (Executive Master of Business Administration) đã trở thành một xu hướng mới trên thị trường đào tạo quản trị kinh doanh.
“Đây là tấm bằng sẽ bùng nổ trong 5 năm tới”, Matt Symonds, Tổng giám đốc của World MBA Tour và là tác giả của cuốn «MBA Career Guide», tin tưởng: MBA là một loại bằng cấp mới để đạt được những vị trí cao trong doanh nghiệp. Vào năm 2003, lInsead, Oxford, trường đại học kinh tế London và một số trường kinh tế, thương mại của Pháp đã đưa thêm chương trình mới này vào danh mục đào tạo.
MBA là gì? Đó là chương trình đào tạo bán thời gian, dành cho những nhà quản lý có kinh nghiệm thực tế mong muốn hoàn thiện hơn trong khả năng quản lý để tiếp tục theo đuổi con đường công danh. “Đó là một tấm bằng quản trị kinh doanh không có những điều phiền nhiễu của MBA”, Laurent Aymard, 35 tuổi, giám đốc tài chính của tập đoàn Taittinger, đang theo một khoá học MBA tâm sự, “không có vấn đề gì khi tôi mất một năm rưỡi để học, vẫn được nhận lương và tiến bộ hơn trong công việc. MBA cho phép tôi không phải hi sinh bất cứ thứ gì”. Ba tháng sau khi bắt đầu học MBA, Aymard đã được bổ nhiệm làm giám đốc chiến lược và phát triển của bộ phận khách sạn của tập đoàn.
Cho tới nay, loại bằng cấp lý tưởng để thâm nhập vào những vị trí cao giá của các công ty đa quốc gia đó là bằng MBA theo kiểu của những trường như Havard hay Insead: một dạng đào tạo 1 hoặc 2 năm, toàn thời gian dành riêng về lý thuyết cho các nhà lãnh đạo đã có 3 đến 4 năm kinh nghiệm.
Bằng MBA không còn được đánh giá cao
Ngày nay, chi phí đắt, thời gian đào tạo quá dài và quá chênh lệch về chất lượng đào tạo giữa các trường khác nhau đã khiến cho bằng MBA không còn giữ được cái nhìn thiện cảm của nhiều người. Nhãn hiệu không được bảo vệ, số lượng người đạt được bằng cấp này tăng lên ồ ạt. Chỉ riêng năm 2003, khoảng 15 chương trình mới đã xuất hiện tại Pháp. Hầu hết các trường đều lao vào cuộc phiêu lưu, không có danh tiếng, giao lưu quốc tế và năng lực để có thể giải thích cho khoản học phí từ 8.000 tới 90.000 euro tại Pháp, cao hơn nhiều so với Mỹ. Sự đa dạng hoá các loại hình bằng cấp ngay cả khi nó được coi như là tốt hơn cho việc đáp ứng nhu cầu, lại trở nên có hại cho sự minh bạch của lĩnh vực đào tạo kinh doanh. Hiện có rất nhiều loại bằng MBA: MBA qua mạng, MBA tăng cường trong 10 tháng, MBA chuyên môn hoá theo từng nghề nghiệp (quản trị nhãn hiệu, quản trị bán hàng,…), theo lĩnh vực (hàng cao cấp, lĩnh vực hàng không, các phương tiện thông tin đại chúng) hoặc thậm chí theo vùng.
Kết quả là MBA không còn được đánh giá cao. “Chúng tôi nhận thấy thí sinh đăng kí giảm từ 15 tới 20%”, Valérie Gauthier phụ trách chương trình MBA của trường HEC, nổi tiếng thứ hai sau Insead của Pháp cho biết. Hiện tượng này đã mang tính toàn cầu: khắp nơi, nhu cầu đào tạo bằng MBA hiện đang ở mức thấp nhất từ 5 năm nay. Đơn đăng kí thi GMAT (Graduate Management Admission Test), bài đánh giá trình độ được phần lớn các trường đào tạo kinh doanh yêu cầu, đã giảm 30%.
Bên cạnh đó vấn đề việc làm dành cho người có bằng MBA cũng khiến cho nhiều người nghi ngại. Theo Business Week, 20% sinh viên tốt nghiệp năm 2003 của 30 trường danh tiếng nhất thế giới vẫn chưa kiếm được việc làm sau 3 tháng tốt nghiệp bằng MBA so với 3% vào năm 2000. Về mặt lương bổng, theo MBA Career Guide, đã giảm từ năm 2002 và hiện xuống mức của năm 1999. “Thật giả lẫn lộn và tất cả mọi người phải trả giá cho điều đó”, Sylvain Daudel, người phụ trách chương trình MBA tại Insead cho biết. Jean, 37 tuổi cũng đang tìm một công việc mới từ 6 tháng nay.
Một thời cơ ít thuận lợi
“MBA là một câu trả lời cho những thất bại của hệ thống MBA”, Christophe Boisseau, giám đốc marketing IFG Paris, người đưa ra chương trình MBA vào tháng 4 năm 2002 với sự hợp tác của trường đại học Concordia de Montreal cho biết. Quả thực, trong một hoàn cảnh khó khăn như vậy, ai dám đặt cược sự nghiệp để lấy được một tấm bằng?
Thị trường lao động rất tiêu điều. “Hiện có 10 ứng viên cho mỗi vị trí tuyển dụng. Dù có MBA hoặc không, một nhà tuyển dụng luôn ưu tiên những ứng viên có khả năng tác nghiệp cao nhất”, Emeric Lepoutre, nhân viên săn đầu người của văn phòng quốc tế Heidrick & Struggles cho biết. Loại hình đào tạo bán thời gian của MBA, thứ sáu-thứ bảy-chủ nhật hoặc một tuần mỗi tháng cho phép nhân viên vẫn duy trì được công việc trong khi tham gia khoá đào tạo. Họ cũng có thể nhanh chóng áp dụng những kiến thức mới học vào thực tế công việc.
Tuy nhiên cũng cần thận trọng trước các chiêu thức marketing của loại hình đào tạo này. Cũng giống như bằng MBA, việc chấp nhận thuật ngữ “executive” biến đổi từ trường này sang trường khác. Đối với một số trường, đó là một cách thức tổ chức bán thời gian, nhưng nội dung lại không khác gì so với bằng MBA cổ điển. Với một số khác, thuật ngữ này dựa vào mức độ kinh nghiệm nghề nghiệp có được: từ 3 tới 10 năm tuỳ trường hợp. Có trường lại là vấn đề về nội dung giảng dạy. “Được các doanh nghiệp tài trợ tới 75% các trường hợp, MBA là một dự án chung cho cả người sử dụng lao động lẫn nhân viên khi mà tấm bằng MBA trở nên cần thiết với những người muốn thay đổi lĩnh vực hay doanh nghiệp”, François Collin, giám đốc chương trình tại HEC cho biết.
Mặc dầu vậy, vẫn còn tồn tại một vấn đề, đó là dung hoà việc học, việc làm và cuộc sống gia đình. Về mặt này, MBA có thể nặng nề hơn MBA. “Tôi không bao giờ được dừng lại. Không có nghỉ hè, không nghỉ cuối tuần, 15 tới 17 giờ làm việc mỗi ngày, bài tập và các buổi học đã ngốn hết cả buổi tối”, Florence Klein, phóng viên tại đài France 3 đang theo học lớp MBA tại HEC than thở.
( Nguồn: Tổng hợp )
