Prof. Dr. R.-Dieter Reineke

Đại Học Khoa Học Ứng Dụng Tây Bắc Thụy Sĩ

Các công ty tư vấn và các nhà tưvấn độc lập sẽ gặt hái không ít thành côngmột khi biết thích nghi với sự chuyển đổi của thị trường – Tổng quan về hiện trạng ngành tư vấn.

Nền kinh tế toàn cầu ngày nay đang vận hành hết sức linh hoạt & năng động, không còn tình trạng “cá lớn nuốt cá bé; thành công chỉ giành cho những ai nhanh chân hơn và biết chớp thời cơ, ngành tư vấn cũng không phải là ngoại lệ.

Trong vài năm qua một xu hướng rõ ràng được mở ra từ suốt cuộc khủng hoảng năm 2009, các công ty tư vấn qui mô vừa và nhỏ, có chuyên môn sâu đã chứng tỏ khả năng linh hoạt và tăng trưởng nhanh hơn so với những công ty lớn hơn khi tham gia thị trường này và đã giành được thị phần– những bất lợi của các đơn vị tư vấn qui mô nhỏ này được bù đắp nhờ vào sự liên kết với những công ty tư vấn cùng qui mô khác, tạo nên một network rộng khắp & mạnh.

Prof_Dr_Dieter_Reineke_-_Gim_c_chng_trnh_MBA-MCI_pha_i_hc_Northwestern_Thy_s

Prof Dr Dieter Reineke

Giám đốc chương trình MBA-MCI phía Đại học Northwestern (Thụy Sĩ)

Theo báo caó tại Hội nghị thượng đỉnh của các Hiệp hội tư vấn quốc gia châu Âu FEACO (2008), trong năm 2008 sự tăng trưởng của thị trường tư vấn châu Âu vẫn là 8,2% với tổng doanh thu 86,7tỷ Euro (chiếm 1/3 doanh thu thị trường tư vấn thế giới). Đến năm 2009, con số này giảm khoảng 5%  đạt 83,7tỷ Euro. Theo báo caó nghiên cứu của Thụy Sĩ “Sự kiện và xu hướng quản lý tư vấn Thụy Sĩ năm 2010”, Hiệp hội Tư vấn Thụy Sĩ ASCO ghi nhận mức tăng trưởng của ngành này giảm 4% với tổng doanh thu là 1,25tỷ Franc Thụy Sĩ.

Và năm nay, ngành tư vấn ở châu Âu hoàn toàn có cơ sở để lac quan trở lại.  Thị trường cho các dịch vụ tư vấn hiện đang phát triển nhanh hơn so với các ngành khác trong tổng quan nền kinh tế. BDU, Hiệp hội Tư vấn Đức ghi nhận tốc độ tăng trưởng của ngành tư vấn ở Đức là 6,9%; trong khi đó con số này theo ghi nhận của ASCO ở Thụy Sĩ  là tăng trưởng 6%. Trong một nghiên cứu về thị trường tư vấn toàn cầu hiện tại, thông tin Kennedy dự báo sẽ tăng trưởng vừa phải trong ba năm tới. Trên phương diện toàn cầu, xu thế tăng trưởng sẽ tương tự, mặc dù vẫn còn phải phụ thuộc vaò tình hình kinh tế của từng quốc gia tương ứng. 

Điều này đặc biệt đúng đối với Việt Nam, khi ngành tư vấn ở đây còn rất mới và dự kiến sẽ phát triển nhanh hơn. Xu hướng này cũng được thúc đẩy bởi nhu cầu chuyển dịch cơ cấu trong các doanh nghiệp sau khi Việt Nam gia nhập WTO, từ đó có nhận thức rõ hơn về vai trò & sự đóng góp của lĩnh vực tư vấn trong quá trình caỉ tổ, tái cấu trúc doanh nghiệp nói riêng & nền kinh tế cả nước nói chung. Mặc dùn thị trường tư vấn Việt Nam sẽ mang những đặc thù riêng, nhưng tin chắc có thể dự đaón một số xu hướng phát triển tương tự thị trường Châu Âu, vấn đề chỉ là thời gian.

     Các số liệu nghiên cứu cần tham chiếu:

Các dữ liệu liên quan đến công ty tư vấn cổ điển bắt nguồn từ các lĩnh vực như: chiến lược, tổ chức, nguồn nhân lực, tư vấn CNTT. Tuy nhiên, tất cả các dữ liệu được công bố công khai trên thị trường tư vấn cần phải giải thích, bởi vì các định nghĩa, phân khúc và phân loại thường được áp dụng rất  khác nhau. Một mặt,tư vấn được hiểu như một dịch vụ không xác định rõ ràng. Mặt khác, các lĩnh vực tư vấn như quản lý, nhân sự, hoặc IT và tư vấn kỹ thuật được phân loại khác nhau.

Các dự án ở một lĩnh vực tư vấn này dẫn đến các dự án tiếp theo trong các lĩnh vực khác. Như vậy, ranh giới giữa các lĩnh vực rất mơ hồ.Ngoài ra, rất khó phân biệt sự khác biệt giữa các chuyên gia tư vấn cổ điển và các nhà cung cấp dịch vụ tư vấn khác như kế toán, công ty luật, các nhà cung cấp đào tạo chuyên nghiệp, cơ quan truyền thông, và những ban ngành khác khi việc mở rộng các dịch vụ tư vấn diễn ra trên một bình diện rộng. Việc phân bổ dự án tư vấn theo từng quốc gia cụ thể dẫn đến nhiều biến dạng. Ví dụ, công ty tư vấn Đức ngày càng sử dụng nhiều nhân viên nước ngoài trong cuộc khủng hoảng. Tuy nhiên, doanh thu cuối cùng được ghi nhận tại Đức. Ngoài ra, có những hình thức tư vấn chưa được đánh giá cao hay được ghi nhận trong các trong các báo cáo nghiên cứu và thống kê chính thức: Thứ nhất, đó là các nhà tư vấn trong nội bộ công ty. Chỉ riêng trong khu vực các quốc gia nói tiếng Đức đã có hàng trăm đơn vị hoạt động trong lĩnh vực tư vấn. Tùy thuộc vào nhiệm vụ và vai trò, họ có thể hoạt động như các đối thủ cạnh tranh vững mạnh với các đơn vị tư vấn từ bên ngoài, nhưng cũng có thể là đối tác của họ. Một số nhà tư vấn nội bộ cũng chủ động cung cấp dịch vụ cho thị trường bên ngoài. Sự phát triển năng lực tư vấn nội bộ ngày càng được tăng cường, và gặp phải sự cạnh tranh của các công ty tư vấn bên ngoài. Đây cũng là một trong những lý do khiến cho các công ty tư vấn qui mô lớn tăng trưởng chậm lại.

Thứ hai, các nhà cung cấp tư vấn độc lập cung cấp dịch vụ tư vấn kèm với các sản phẩm như máy móc thiết bị thường không được đề cập trong các thống kê chính thức. Các nhà cung cấp dịch vụ tư vấn này bao gồm cho các nhà sản xuất thiết bị  và các thiết bị mẫu, theo đó, chính ngành công nghiệp máy tính và viễn thông đã hình thành nên một lĩnh vực tư vấn quan trọng mới đó là Tư vấn công nghệ.

Vì điều này, BDU cũng nghiên cứu các lĩnh vực gần với tư vấn.Nếu thêm các doanh thu đã được thực hiện trong các lĩnh vực tích hợp hệ thống, phần mềm kỹ thuật, gia công phần mềm, và tư vấn nhân sự, thì tổng doanh thu của nghành tư vấn cổ điển của Đức trong năm 2010 lên tới 18,6tỷ Euro, so với tổng doanh thu của ngành tư vấn ở mức 27,1tỷ Euro.

Theo các BDU, các chuyên gia tư vấn chiến lược ở Đức phải chịu thất thoát doanh thu 3%trong năm 2009. Lĩnh vực tư vấn tổ chức và quy trình ngày càng khó khăn hơn, bị tổn thất doanh thu 6,2% vì chi phí cho các dự án triển khai thực hiện tập trung bị hoãn lại hoặc bị hủy bỏ. Trong khi đó, doanh thu của lĩnh vực tư vấn IT đã tăng 2,3% trong năm 2009. Những chủ đề như điện toán đám mây (Cloud-computing) cung cấp cho khách hàng một triển vọng tiết kiệm chi phí trực tiếp.

Ở Thụy Sĩ, ASCO nhận định sẽ có tín hiệu khả quan và và tăng trưởng bền vững đối với lĩnh vực tư vấn quản lý. Tuy nhiên, xu hướng này không phải đồng đều như nhau ở tấc cả các quốc gia nói tiếng Đực. Ví dụ, trong khi ASCO dự đoán lĩnh vực M&A suy giảm, thì chủ tịch BDU Antonio Schneider lại nhận định năm 2010 sẽ là một năm thuận lợi cho M& A. Số liệu nghiên cứu mới nhất về tình hình M&A của Trung tâmNghiên cứu Kinh tế châu Âu cũng cho thấy một sự tăng trưởng mạnh về số lượng giao dịch thành công của M&A. Ở đây hàm ý sự phát triển mạnh mẽ trong hoạt động M& A cũng được kỳ vọng cho Việt Nam. Chủ đề về công tác quản lý hợp tác (ví dụ như trong các hình thức liên minh với các công ty khác, nhà cung cấp, hoặc các trường đại học) với nhiều doanh nghiệp đang ngày càng trở nên rất cần thiết cho sự sống còn trong một thế giới lien minh, lien kết. Bên cạnh những vấn đề như  tư vấn chiến lược, những vấn đề về phát triển bền vững và phù hợp, cấu trúc chi phí sao cho hợp lý sẽ còn được bàn bạc nhiều trong các chương trình nghị sư trong tương lai.

Theo các BDU, các ngành sản xuất thương mại (32,4%) và các nhà cung cấp dịch vụ tài chính (23,7%) chiếm hơn một nửa nhu cầu các dịch vụ tư vấn ở Đức. Ngoài ra các lĩnh vực công góp phần đáng kể trong tổng nhu cầu (10,1%).

(Còn tiếp)